Om de onderwijs- en arbeidsmarkt binnen de Metropoolregio Amsterdam (MRA) beter op elkaar aan te sluiten is inzicht in de trends en ontwikkelingen op de arbeidsmarkt van belang. Dit geldt ook voor inzicht in de (dis)balans of (mis)match tussen onderwijs, arbeidsaanbod en arbeidsvraag. Zo kan het vroegtijdig signaleren van knelpunten bijdragen aan de ontwikkeling en uitvoering van sneller en effectiever beleid. Dit onderzoekt het Top Institute Evidence Based Education Research (TIER), Amsterdam School of Economics van de UvA, jaarlijks in de Onderwijs-, Arbeidsmarkt- en Skillsmonitor in samenwerking met House of Skills.
Door de coronacrisis is de monitor van 2020 noodgedwongen in een ander jasje gestoken dan de voorgaande jaren. De situatie op de arbeidsmarkt in de MRA is dusdanig veranderd, dat er geen reële analyses gepresenteerd kunnen worden op basis van CBS gegevens van voor 2020. In plaats van de gegevens in de monitors van voorgaande jaren aan te vullen, hebben we gekeken welke cijfers nog wel geldigheid hebben gezien de huidige situatie op de arbeidsmarkt. Daarnaast ligt het accent op onderzoek naar de skills van werkenden en werkzoekenden in de MRA.
We veronderstellen dat de coronacrisis de skills waarover mensen beschikken niet of nauwelijks heeft aangetast. Wel stellen we de vraag: Beschikken werkzoekenden over minder of andere skills dan werkenden? Het antwoord op de vraag is in zijn algemeenheid: nee. Werkzoekenden scoren zelfs iets hoger op digitale competenties, numerieke en wiskunde vaardigheden en advies geven aan anderen dan werkenden.
Ook hebben we de verschillen in skills tussen vrouwen en mannen, jongeren en ouderen, en voor verschillende opleidingsniveaus onderzocht Er bestaat nog altijd een zekere stereotypering in de verdeling van skills tussen mannen en vrouwen. Bijna de helft van de vrouwen, tegenover minder dan 40% van de mannelijke beroepsbevolking, is werkzaam in een beroep waar sociale interactie een belangrijke vaardigheid is. Daarentegen werkt 35% van de mannen en 22% van de vrouwen in een beroep waar toepassing van kennis van belang is.
Verschillen in skills naar leeftijd zijn daarentegen minder groot dan gedacht. Jongeren hebben minder vaak leidinggevende functies. Dat komt pas met de jaren. Wel zien we dat jongeren vaker werken in banen waar een groter beroep wordt gedaan op sociale interactie, bijvoorbeeld een adviserende functie in een winkel.
Interactie met anderen en het gebruik van digitale competenties nemen duidelijk toe met het opleidingsniveau. Daarentegen neemt het gebruik van gezondheids- en veiligheidsvaardigheden, het advies geven aan anderen en het beroep dat op attitudes wordt gedaan duidelijk af naarmate het opleidingsniveau hoger is.
Ook is er gekeken naar verschillen in skills voor tussen alle arbeidsmarktregio’s binnen de MRA. In arbeidsmarktregio Groot Amsterdam zijn bijvoorbeeld andere banen en beschikken werkenden over andere skills dan in de Zaanstreek- Waterland of Flevoland. Deze verschillen komen ook tot uitdrukking in de skills waar in de verschillende regio’s een beroep wordt gedaan. Zo werken mensen in Groot- Amsterdam en Gooi- en Vechtstreek relatief het vaakst achter een computer: het beroep op digitale competenties is daar relatief het grootst.
De bedrijven in de Metropoolregio Amsterdam worden meer dan evenredig getroffen door de coronarecessie. Dat betekent dat deze regio te maken zal krijgen met zowel structurele werkloosheid als conjuncturele werkloosheid. Voor de coronacrisis oversteeg het aantal vacatures in een beroep of bedrijfstak het aantal werkzoekenden op de MRA arbeidsmarkt. Nu ontstaat er een hybride beeld van structurele werkloosheid door blijvend verminderde vraag naar arbeid (in de luchtvaart bijvoorbeeld), als conjuncturele werkloosheid die door het aantrekken van de economie zal worden opgelost.
De oplossing tijdens deze recessie is om werkenden in sectoren waar door recessie minder werkgelegenheid is over te plaatsen naar sectoren waar tekorten en openstaande vacatures zijn. Er zijn al initiatieven waar bijvoorbeeld mensen uit de culturele sector ingezet worden als buddy’s in de zorg, of stewardessen die zich laten omscholen tot zorgmedewerkers. Inzicht in skills van werknemers in groei en krimpsectoren kan de effectiviteit van het scholings- en arbeidsmarktbeleid vergroten zowel aan de vraag als aan de aanbodkant.
Meld je aan voor de nieuwsbrief